تحقیقات جدید نشان میدهد که عوارض جانبی بصری ناشی از ناخنک چشم (Pterygium) بسیار فراتر از یک آستیگماتیسم ساده موافق قاعده (With-the-rule astigmatism) است.
ارتباط اندازه ناخنک با انحرافات چشمی (Aberrations)
دکتر سیامک زارعی قنواتی، چشمپزشک از مرکز تحقیقات چشم پزشکی بیمارستان خاتمالانبیاء، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، در این باره میگوید: «ناخنک و اندازه آن تأثیر قابلتوجهی بر انحرافات مرتبه بالا (High-order aberrations) چشم، بهویژه بر روی “کمای کلی” (Total Coma) و “تریفویل کلی” (Total Trefoil) در مقایسه با چشم سالم مقابل دارد.»
این مطالعه که در آگوست ۲۰۱۰ در ژورنال Cornea منتشر شد، نشان میدهد که هرچه اندازه ناخنک بزرگتر باشد، انحرافات مرتبه بالا نیز بیشتر خواهد بود دکتر زارعی قنواتی گزارش داد: «بیشترین افزایش در انحرافات مرتبه بالا مربوط به توتال کما (Total Coma) و توتال تترافویل (Total Tetrafoil) بود که با اندازه منطقه اپتیکی درگیر نشده (UOZ) ارتباط داشت.»
فراتر از آستیگماتیسم: جزئیات مطالعه
دکتر زارعی قنواتی در این تحقیق ۶۲ چشم از ۳۱ بیمار مبتلا به ناخنک یکطرفه را مورد بررسی قرار داد و از چشمهای سالم مقابل بهعنوان گروه کنترل استفاده کرد.
طبقهبندی ناخنکها بر اساس اندازه منطقه اپتیکی درگیر نشده (UOZ) به سه گروه تقسیم شد:
- گروه ۹ میلیمتر و بیشتر
- گروه بین ۷ تا ۹ میلیمتر
- گروه بین ۵ تا ۷ میلیمتر
اندازهگیری UOZ در وضعیت اولیه چشم (Primary position) و با نور اسلیت کواکسیال انجام شد. بیمارانی که ناخنک بزرگ آنها منطقه اپتیکی مرکزی ۵ میلیمتری را درگیر کرده بود، به دلیل کیفیت ناکافی اندازهگیریها از مطالعه حذف شدند.
نتایج آماری: مقایسه چشم بیمار و سالم
همانطور که انتظار میرفت، چشمهای دارای ناخنک بهطور معنیداری آستیگماتیسم موافق قاعده بیشتری نسبت به چشمهای کنترل داشتند همچنین تنوعی از انحرافات مرتبه بالا در چشمهای دارای ناخنک بارزتر بود.
دکتر زارعی قنواتی گزارش داد:
«مقدار RMS (ریشه میانگین مربعات) کل مرتبه بالا در منطقه اپتیکی ۵ میلیمتری، در چشمهای مبتلا 1.85 +/- 2.22 و در چشمهای سالم 0.36 +/- 0.44 میلیمتر بود. این تفاوت بین دو گروه از نظر آماری معنیدار بود.»
چشمهای دارای ناخنک دارای انحرافات مرتبه سوم، چهارم و پنجم بیشتری بودند در میان این انحرافات، تریفویل کلی (Total Trefoil) و کمای کلی (Total Coma) بهعنوان شاخصترین موارد شناخته شدند.
تفاوتها در انواع انحرافات نوری
نکته جالب توجه این بود که تفاوت آماری معنیداری در زمینه انحراف کروی (Spherical Aberration) مشاهده نشد.
دکتر زارعی قنواتی توضیح داد: «با کاهش UOZ (افزایش اندازه ناخنک)، تمام RMS مدها و مراتب افزایش یافت، از جمله RMS انحرافات مرتبه بالا. سایر افزایشها در این سناریو شامل RMS انحرافات مرتبه فرد، انحرافات مرتبه سوم، انحرافات مرتبه چهارم، RMS توتال کما، RMS توتال تریفویل و RMS توتال تترافویل بود با این حال، افزایش RMS انحراف کروی از نظر آماری معنیدار نبود.».
اهمیت اندازه قرنیه در تاثیر ناخنک
یکی دیگر از یافتههای مهم مطالعه این بود که اندازه قرنیه در تعیین میزان تأثیر ناخنک اهمیت دارد.
دکتر زارعی قنواتی خاطرنشان کرد: «اگرچه اندازه UOZ با اندازه ناخنک مرتبط است، اما به اندازه قرنیه نیز وابسته است. برای مثال، دو چشم با اندازه ناخنک برابر (۳ میلیمتر) اما با اندازه قرنیه متفاوت (۱۱ و ۱۳ میلیمتر)، دارای UOZ متفاوت ۵ و ۷ میلیمتر خواهند بود و منطقاً انحرافات القایی یکسانی نخواهند داشت.».
مزیت روش مطالعه: حذف اثرات پیری
اگرچه تحقیقات قبلی تلاش کرده بودند رابطه بین ناخنک و انحرافات مرتبه بالا را روشن کنند، دکتر زارعی قنواتی معتقد است این مطالعه اثرات را دقیقتر توضیح میدهد.
او بیان کرد: «ما از چشمهای سالم خود بیماران برای مقایسه انحرافات مرتبه بالا بهعنوان گروه کنترل استفاده کردیم. این مطالعه بر روی چشم مقابل (Fellow eye study) میتواند انحرافات متفاوتی را که مربوط به ناخنک نیستند حذف کند و انحرافات مرتبه بالا ناشی از ناخنک را دقیقتر تعیین نماید. علاوه بر این، محدوده سنی در مطالعه ما محدود بود (۳۱ تا ۵۰ سال). بنابراین، انحرافات اندازهگیری شده کمتر تحت تأثیر اثرات پیری بر وِیوفراِنت (Wavefront) چشمی قرار گرفتند.».
کاربردهای بالینی برای جراحان چشم
دکتر زارعی قنواتی معتقد است این نتایج برای پزشکان مفید خواهد بود.
او نتیجهگیری کرد: «این یافتهها ممکن است در تصمیمگیری برای زمان جراحی در چشمهای دارای ناخنک کمککننده باشد و توجیه کند که چرا بیماران مبتلا به ناخنک با وجود سالم بودن محور بینایی و اصلاح عینک، علائم بینایی قابلتوجهی دارند.».
توصیه مهم قبل از عمل کاتاراکت و لیزیک
دکتر آدری آر.تالی-روستوف (Audrey R. Talley-Rostov)، جراح چشم از سیاتل، اضافه کرد که قبل از انجام جراحی آب مروارید (Cataract) یا لیزیک (LASIK)، «باید ناخنک را بردارید تا قرنیه تا حد امکان به حالت طبیعی بازگردد.».
سپس جراح باید چندین ماه صبر کند تا قرنیه کاملاً بهبود یابد و سپس اقدام به اصلاح بینایی کند..
دکتر تالی-روستوف گفت:
- «بعد از هر اقدامی روی قرنیه، ۶ تا ۱۲ هفته طول میکشد تا بهبود یابد.».
- «بهعنوان مثال، برای انجام عمل تکمیلی (Enhancement) بعد از جراحی کاتاراکت، باید ۳ ماه صبر کنید..
او تأکید کرد که پس از برداشتن ناخنک و بهبود قرنیه، باید توپوگرافی قرنیه انجام شود تا بررسی شود که آیا قرنیه تثبیت شده است یا خیر. سپس با در نظر گرفتن محل و اندازه ناخنک، میتوان به فکر عمل دوم بود.
او هشدار داد: «برخی بیمارانی که ناخنکهای بسیار بزرگ (Giant pterygium) را برداشتهاند، اسکار قرنیه قابلتوجهی دارند و قرنیه آنها نرمال نخواهد شد. بنابراین ممکن است همچنان انحرافات مرتبه بالا باقیمانده قابلتوجهی داشته باشند.».
نویسنده: مت یانگ (Matt Young)، دبیر همکار آیورلد
تاریخ انتشار: ۲۰ مارس ۲۰۱۱
